خانه تئاتر- بیش از 6 ماه است که تمامی فعالیتهای هنری زیر سایه شیوع ویروس کرونا، ناچار به تعطیلی اجباری شدهاند. در این میان، فعالیتهای تئاتری به دلیل ماهیت گروهی بودن آن و رودررویی با مخاطب، زودتر از سایر حرف هنری، متوقف شد. با این حال، پس از آنکه تصمیم به بازگشایی سالنهای تئاتر گرفته شد، بسیاری از گروها با تمام بحرانها و شرایط سخت، به صحنه تئاتر بازگشتند؛ چرا که این فعالیت را عشق و راه معیشت خود میدانند.
آرش دادگر، مدیر تماشاخانه «استادعباس جوانمرد» خانه تئاتر، درباره دلیل اجرا بردن نمایش در این شرایط دشوار، بیان کرد: «اولین سوال مهمی این است که چرا تئاتر کار میکنیم. چه چیزی باعث میشود که بخواهیم تئاتر کار کنیم، آن هم در شرایط بحرانی. جزو معدود گروههایی هستیم که بر حسب نیازهای هنری و اجتماعی تلاش میکنیم نمایشی را فراخور هنر تئاتر و تماشاگران برای اجرا آماده کنیم. تئاتر، هنر و حرفه ماست. شرایط هیچوقت برای اهالی تئاتر و بیشتر تولیدگران و اجراکنندگان آن مساعد نبوده است. حال در وضعیت بحرانی که سراسر جهان را در برگرفته، هیچ کس جز تولیدکنندگان یک نمایش، نگران حفظ تئاتر نیستند»
به گفته این کارگردان، متاسفانه در این سرزمین، همیشه در لحظات و شرایط بحرانی، باید فریاد بزنیم که حمایت از فرهنگ و هنر را فراموش نکنید. او در این مورد توضیح داد: « توسعه در جوامع پیشرفته ، با اولویت در برنامهریزی و حمایت از تولید گران و اجراکنندگان اصحاب فرهنگ و هنر صورت گرفته است. آنان به خوبی دریافتهاند که مسیر هموارتر برای پیشرفت و شکوفایی در توسعه و گسترش آگاهی مردم ارتقاء سطح آرامش با آسایش جامعه شکوفایی اقتصادی در حمایت هر چه بیشتر از فرهنگ آن سرزمین است. اما متاسفانه بار ها ثابت در سرزمین ما با کوچکترین شرایط بحرانی، این امور فرهنگی و هنریست که تعطیل میشود. و بودجه آن تقلیل می یابد. نتیجه آنکه تنها خودمان میتوانیم هنرمان را حفظ کنیم.»
دادگر در مورد توانمندی خانواده تئاتر، توضیح داد: «بدترین اتفاقی که میتواند برای یک هنر بیفتد، دراز کردن دست ناتوانی هنرمندان به سوی مسئولان و صله و خلعتبگیری است؛ عزت نفس هنرمند بسیار بالاتر از این نیازمندیهاست. حتی در این شرایط سخت هم، به این فکر هستیم که اثر هنری ارائه دهیم نه یک کار بازاری. همچنین تلاش میکنیم که تماشاگر را در همین شرایط سخت، با رعایت پروتکل های بهداشتی، به حرکت واداشته و به زندگی امیدوار کنیم و پیشنهادی برای زیستی بهتر برای او داشته باشیم.
او در مورد سختی کار در این شرایط، توضیح داد: «سختی کار بسیار زیاد است، چرا که تئاتر یک امر زنده و بیواسطه است در لحظه خلق میشود و به تماشاگر نیازمند است. به عبارتی حیاتش بستگی به حضور پر شور و نگاه نقادانه و خردمندانه تماشاگر دارد. بنابراین نمیتوانیم آن را در قالب دیگری به نام تئاتر آنلاین، تئاتر بنامیم. تئاتر، بدون صحنه و تماشاگر و با واسطه، دیگر تئاتر با خصوصیت ارگانیک، زنده و پویا نیست. میتواند تئاتر آنلاین، تلهتئاتر و تئاتر دیجیتال نامید اما دیگر آن معنی و کارکرد ذاتی خود تئاتر نیست.»
مدیر تماشاخانه جوانمرد، در مورد حمایتهای وعدهداده شده، گفت: «همیشه سعی یک گروه تئاتری بر این منوال بوده است که اثر خلق شده، قابل تامل و در خور تماشاگر باشد و در این راستا تمام تلاش خود را به کار میگیرد تا این مهم صورت پذیرداما، آیا وزارت ارشاد، معاونت هنری، مرکز هنرهای نمایشی، کمیسیون فرهنگی مجلس و نهادهای که بودجههای فرهنگی کلانی هم دارند به برنامهها و عدههایی که در طول سالیان دادهاند، عمل کردهاند؟ یا بودجههایی که قول افزایش آن داده شده، به دست هنرمندان رسیده است؟ هر سال بودجه کمتر و حمایتها کوچکتر شده اما نظارت به مراتب بیشتر شده است.
دادگر درباره تاکید هنرمندان برای اجرای تئاتر، توضیح داد: در این شرایط یک گروه تئاتری شجاعت به خرج داده که پا به صحنه می گذارد؛ چرا که اگر امروز عرصه نمایش را خالی کنیم، شاید روزی برسد که به طور کلی تئاتر حذف شود. «ممکن است بخش اندکی از حضور بر صحنه به امرارمعاش مربوط باشد اما نگرانی و پشتیبانی از هنر تئاتر، مهمترین دغدغه این روزهاست؛ چرا که اگر قصد ما تنها امرارمعاش بود، فعالیتهای دیگری میتوانستیم داشته باشیم که بسیار راحت تر، کسب درآمد کنیم»
به گفته این کارگردان، ذهن هنرمند کارخانه ای توقف ناپذیر است که نمی شود جلوی زایش آن را گرفت؛ هیچچیز نمیتواند آن را متوقف کند جز خود هنرمند.
گفتوگو: الهه باقری